Дзяржава і права Беларускай ССР на пачатку кардынальных рэформаў у СССР. Абвяшчэнне незалежнасці рэспублікі (другая палова 80-х – пачатак 90-х гг.)

Дзейнасць вышэйшых органаў улады СССР і БССР ў 1985-1990 гг. Пачатак рэфармавання і дэмакратызацыі грамадскіх адносін у СССР. Змены ў заканадаўстве. Абвяшчэнне незалежнасці Беларускай ССР. Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце БССР і яе значэнне.
Краткое сожержание материала:

Размещено на

Размещено на

МІІНІСТЭРСТВА АДУКАЦЫІ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ

Установа адукацыі “Гродзенскі дзяржаўны ініверсітэт

імя Янкі Купалы”

Юрыдычны факультэт

Кафедра гісторыі дзяржавы і права

ДЗЯРЖАВА І ПРАВА БЕЛАРУСКАЙ ССР НА ПАЧАТКУ КАРДЫНАЛЬНЫХ РЭФОРМАЎ У СССР.

АБВЯШЧЭННЕ НЕЗАЛЕЖНАСЦІ РЭСПУБЛІКІ

(ДРУГАЯ ПАЛОВА 80-х - ПАЧАТАК 90-х гг.)

Выканала: Сарока С.С.,

студэнтка 1 курса, 2 групы

ГРОДНА, 2009

План працы

1) Дзейнасць вышэйшых органаў улады СССР і БССР ў 1985-1990 гг. Вярхоўны Савет БССР. Яго камісіі. Прэзідыум Вярхоўнага Савета БССР. Савет Міністраў БССР.

2) Пачатак рэфармавання і дэмакратызацыі грамадскіх адносін у СССР. Змены ў заканадаўстве СССР і БССР. Змены ў Канстытуцыі БССР 1978 г.

3) Абвяшчэнне незалежнасці Беларускай ССР. Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР 1990 г. і яе значэнне.

4) Распад Саюза Савецкіх Сацыялістычных рэспублік. Утварэнне Садружнасці Незалежных Дзяржаў.

1) Дзейнасць вышэйшых органаў улады СССР і БССР у 1985-1990 гг. Вярхоўны Савет БССР. Яго камісіі. Прэзідыум Вярхоўнага Савета БССР. Савет Міністраў БССР

Другая палова 80-х гг. -- гэта час перабудовы i новай савецкай знешняй палiтыкi. Рэфармаванне савецкай палiтычнай i эканамiчнай сiстэмы адбывалася паралельна з працэсам паляпшэння мiжнароднага становiшча i заканчэння "халоднай вайны". Новы падыход кiраўнiцтва СССР на чале з Мiхаiлам Гарбачовым да ААН садзейнiчаў пашырэнню ўдзелу СССР, УССР i БССР у арганiзацыях сiстэмы ААН, унёс новыя рысы ў дзейнасць савецкай дыпламатыi. У выступленнях i практычнай дзейнасцi беларускiх дэлегатаў паступова знiкала прапагандысцкая, антызаходняя рыторыка, паявiлася больш канструктыўных момантаў. Пачынаецца дзелавое i шырокамаштабнае супрацоўнiцтва памiж савецкiмi дэлегацыямi i дыпламатыяй заходнiх краiн.

У 1989 г. БССР заявiла аб прызнаннi юрысдыкцыi Мiжнароднага суда па шэрагу мiжнародных дагавораў, якiя датычылiся правоў чалавека. Але адыход ад стэрэатыпаў "халоднай вайны" i знешнепалiтычнай залежнасцi ад саюзнага ўрада даваўся з вялiкай цяжкасцю. Да 1990 г. беларускiя прадстаўнiкi не асмельвалiся паставiць на мiжнародным узроўнi пытанне аб аказаннi мiжнароднай дапамогi ў змяншэннi вынiкаў чарнобыльскай катастрофы.

Распачатыя ў 1985 г. працэсы дэмакратызацыi ўсiх сфер жыццядзейнасцi грамадства адкрылi новыя магчымасцi ажыццяўлення рэспублiкамi мiжнароднай дзейнасцi. Палiтычныя i эканамiчныя рэформы, пашырэнне правоў рэспублiк вызначылi новы ўзровень iх самастойнасцi ў мiжнародных справах. Аднак аж да 1990 г. размова iшла менавiта аб пашырэннi правоў рэспублiк за кошт некаторага змягчэння звышцэнтралiзацыi ў дзейнасцi саюзных органаў i ведамстваў, а не аб радыкальным пераразмеркаваннi паўнамоцтваў памiж цэнтрам i рэспублiкамi.

Вышэйшым органам дзяржаўнай улады Беларускай ССР з'яўляўся Вярхоўны Савет Беларускай ССР. Ён правамоцны быў вырашаць усе пытанні, аднесеныя Канстытуцыяй СССР 1977 г. і Канстытуцыяй БССР 1978 г. да ведання Беларускай ССР. Прыняцце Канстытуцыі Беларускай ССР, унясенне ў яе змяненняў; зацвярджэнне жзяржаўных планаў эканамічнага і сацыяльнага развіцця Беларускай ССР, дзяржаўнага бюджэту Беларускай ССР і справаздач аб іх выкананні; утварэнне падсправаздачных яму органаў ажыццяўлялася выключна Вярхоўным Саветам Беларускай ССР.

Законы Беларускай ССР прымаліся Вярхоўным Савета Беларускай ССР або народным галасаваннем (рэферэндумам), якое праводзілася па рашэнню Вярхоўнага Савета Беларускай ССР.

Вярхоўны Савет Беларускай ССР складаўся з 485 дэпутатаў, якія выбіраліся па выбарчых акругах з роўнай колькасцю насельніцтва.

Вярхоўны Савет Беларускай ССР выбіраў Старшыню Вярхоўнага Савета Беларускай ССР і чатырох яго намеснікаў. Старшыня Вярхоўнага Савета Беларускай ССР кіраваў пасяджэннямі Вярхоўнага Савета Беларускай ССР і ведаў яго ўнутраным рапарадкам. Сесіі Вярхоўнага Савета Беларускай ССР склікіліся 2 разы ў год.

Права заканадаўчай ініцыятывы ў Вярхоўным Савеце Беларускай ССР належыла Прэзідыуму Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, Савета Міністраў Беларускай ССР, пастаянным і іншым камісіям Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, дэпутатам Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, Вярхоўнаму Суду Беларускай ССР, Пракурору Беларускай ССР. Права заканадаўчай ініцыятывы мелі таксама грамадскія арганізацыі ў асобе іх рэспубліканскіх органаў.

Законы Беларускай ССР, пастановы і іншыя акты Вярхоўнага Савета Беларускай ССР прымаліся большасцю ад агульнага ліку дэпутатаў Вярхоўнага Савета Беларускай ССР.

Вярхоўны Савет Беларускай ССР выбіраў Прэзідыум Вярхоўнага Савета Беларускай ССР - пастаянна дзеючы орган Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, які з'яўляўся падсправаздачным яму ва ўсёй сваёй дзейнасці і ажыццяўляў у межах, прадугледжаных Канстытуцыяй, функцыі вышэйшага органа дзяржаўнай улады Беларускай ССР у перыяд паміж яго сесіямі.

Прэзідыум Вярхоўнага Савета Беларускай ССР выбіраўся з ліку дэпутатаў у саставе Старшыні Прэзідыўма Вярхоўнага Савета, двух намеснікаў Старшыні, Сакратара Прэзідыума і 15 членаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР.

Да кампетэныцыі Прэзідыўма Вярхоўнага Савета Беларускай ССР адносіліся: незалежнасць беларускай суверэніт

1) назначэнне выбараў у Вярхоўны Савет Беларускай ССР і мясцовыя Саветы народных дэпутатау;

2) скліканне сесій Вярхоўнага Савета Беларускай ССР;

3) каардынацыя дзейнасці пастаянных камісій Вярхоўнага Савета Беларускай ССР;

4) ажыццяўленне кантролю за захаваннем Канстытуцыі Беларускай ССР;

5) назначэнне выбараў у раённыя (гарадскія) народныя суды;

6) тлумачэнне законаў Беларускай ССР;

7) ажыццяўленне кіраўніцтва дзейнасцю мясцовых Саветаў народных дэпутатаў;

8) вызначэнне парадку вырашэння пытанняў адміністрацыйна-тэрытарыяльнай будовы Беларускай ССР; устанаўленне і змяненне мяжы і раённы падзел аблацей; утварэнне раёнаў, гарадоў, раёнаў у гарадах, пасёлкаў гарадскога тыпу; устанаўленне падпарадкаванасці гарадоў; перйменаванне раёнаў, гарадоў, раёнаў у гарадах, пасёлкаў гарадскога тыпу і іншых населеных пунктаў;

9) адмена пастановы і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР, рашэнняў абласных і Мінскага гарадскога Савет народных дэпутатаў у выпадку неадпаведнасці іх закону;

10) устанаўленне і прысвойванне ганаровых званняў Беларускай ССР; узнагароджванне Ганаровай граматай і Граматай Вярхоўнага Савета Беларускай ССР;

Пасля сканчэння паўнамоцтваў Вярхоўнага Савета Беларускай ССР Прэзідыўм Вярхоўнага Савета Беларускай ССР захоўваў свае паўнамоцтвы аж да ўтварэння новавыбраным Вярхоўным Саветам Беларускай ССР новага Прэзідыума. Новавыбраны Вярхоўны Савет Беларускай ССР склікаўся Прэзідыўмам Вярхоўнага Савета Беларускай ССР ранейшага саставу не пазней чым праз 2 месяцы пасля выбараў.

Вярхоўны Савет Беларускай ССР выбіраў з ліку дэпутатаў пастаянныя камісіі для папярэдняга разгляду і падрыхтоўкі пытанняў, якія адносіліся да ведання Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, а таксама для садзейнічання правядзенню ў жыццё законаў Беларускай ССР і іншых рашэнняў Вярхоўнага Савета Беларускай ССР і яго Прэзідыума, кантролю за дзейнасцю дзяржаўнах органаў і арганізацый.

Вярхоўны Савет Беларускай ССР ствараў, калі палічыць неабходным, следчыя, рэвізійныя і іншыя камісіі па любому пытанню.

Усе дзяржаўныя і грамадскія органы, арганізацыі і службовыя асобы абавязаны былі выконваць патрабаванні камісіі Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, прадстаўляць ім неабходныя матэрыялы і дакументы.

Рэкаміндацыі камісій падлягалі абавязковаму разгляду дзяржаўнымі і грамадскімі органамі, установамі і арганізацыямі. Аб выніках разгляду або аб прынятых мерах павінна было быць паведамлена камісія ва ўстаноўлены тэрмін.

Вярхоўны Савет Беларускай ССР утварыў Камітэт народнага кантролю Беларускай ССР, які ўзначальаў сістэму органаў народнага кантролю Беларускай ССР.

Парадак дзейнасці Вярхоўнага Савета Беларускай ССР і яго органаў вызначаўся Рэгламентам Вярхоўнага Савета Беларускай ССР і іншымі законамі Беларускай ССР, якія выдаваліся на аснове Канстытуцыі Беларускай ССР.

Савет Міністраў Беларускай ССР - Урад Беларускай ССР - з'яўляўся вышэйшым выканаўчым і распарадчым органам дзяржаўнай улады Беларускай ССР.

Савет Міністраў Беларускай ССР утвараўся Вярхоўным Саветам Беларускай ССР у саставе Старшыні Савета Міністраў Беларускай ССР, першых намеснікаў і намеснікаў Старшыні, міністраў Беларускай ССР, старшынь дзяржаўных камітэтаў Беларускай ССР.

Па прадстаўленню Старшыні Савета Міністраў Беларускай ССР Вярхоўны Савет Беларускай ССР меў магчымасць уключыць у састаў Урада Беларускай ССР кіраўнікоў іншых органаў і арганізаый Беларускай ССР.

Савет Міністраў Беларускай ССР складаў свае паўнамоцтвы перад новавыбраным Вярхоўным Саветам Беларускай ССР на яго першай сесіі.

Савет Міністраў Беларускай ССР меў адказнасць перад Вярхоўным Саветам Беларускай ССР і быў яму падсправаздачны, а ў перыяд паміж сесіямі Вярхоўнага Савета Беларускай ССР - перад Прэзідыумам Вярхонага Савета Беларускай ССР, якому быў падсправаздачны.

Савет Міністраў Бела...