Гістарычнае станаўленне калектыву Дзяржаўнага акадэмічнага народнага хору БССР, роля кіраўнікоў

Гісторыя ўзнікнення і станаўлення дзяржаўнага акадэмічнага народнага хору БССР. Шлях ад самадзейнага да Дзяржаўнага акадэмічнага народнага хору РБ імя Г.І. Цітовіча. Творчыя партрэты кіраўнікоў і хормайстров калектыву. Праблемы калектыва ў сучасным свеце.
Краткое сожержание материала:

Размещено на

39

Размещено на

Гістарычнае станаўленне калектыву Дзяржаўнага акадэмічнага народнага хору БССР, роля кіраўнікоў

ЗМЕСТ

• дзяржаўны акадэмічны народны хор беларускі
• УВОДЗІНЫ
• РАЗДЗЕЛ 1. ГІСТОРЫЯ ЎЗНІКНЕННЯ І СТАНАЎЛЕННЯ ДЗЯРЖАЎНАГА АКАДЭМІЧНАГА НАРОДНАГА ХОРУ БССР
• 1.1 Хор Падлесся
• 1.2 Шлях ад самадзейнага да Дзяржаўнага акадэмічнага народнага хору РБ імя Г.І. Цітовіча

РАЗДЗЕЛ 2. ТВОРЧЫЯ ПАРТРЭТЫ КІРАЎНІКОЎ КАЛЕКТЫВУ

• 2.1 Г.І. Цiтовiч - заснавальнік і першы мастацкі кіраўнік калектыву
• 2.2 М.П. Дрынеўскi - мастацкі кіраўнік Нацыянальнага акадэмічнага народнага хору РБ імя Г.І. Цітовіча
• 2.3 Хормайстры калектыву
• РАЗДЗЕЛ 3. ПРАБЛЕМЫ КАЛЕКТЫВА Ў СУЧАСНЫМ СВЕЦЕ
• ЗАКЛЮЧЭННЕ
• ЛІТАРАТУРА

УВОДЗІНЫ

Харавое выканальніцтва- неад'ёмная частка музычнай культуры Беларусі.У ім злучаецца тэорыя і практыка,адлюстроўваецца працэс навукова-гістарычнага развіцця нацыі. Бо выкананне з'яуляецца як бы другасным адлюстраваннем рэчаіснасці,творчым прайграваннем першаснага адлюстравання. «У творчасці вобразы,створаныя кампазітарам, у выканальніцкім увасабленні набываюць рысы,якія вызначаюць светапоглядам выканаўцы, яго творчай манерай,тэмпераментам».[№9,с.75]

Музычнае выканальніцтва- мастацтва імгненняў; чым далей сыходзіць ў мінулае ,тым цяжэй паддавалася фіксацыі.З кожным годам ўсё менш становіцца носьбітаў самой традыцыі - людзей старэйшага ўзросту, таму захаванне духоўнай спадчыны паўстае важнай праблемай.Адзінкавыя канцэрты знаходзім мы сёння харавой капэллы імя Шырмы, Дзяржаўнага акадэмічнага народнага хору БССР. Рэканструяваць манеру выканальніцтва можна па цяперашніх музычных запісах і артыкулах, у тым ліку і народнага хору.

Нацыянальны народны хор- некрануты астравок нацыянальнай творчасці, дзе ва ўсёй самабытнай красе захаваны беларускія песні і танцы. Народная песня- гэта перш за ўсё гісторыя нашага народа, яго жыццё, думкі, пачуцці. Усё гэта так ці інакш адлюстроўваецца ў песнях. Песні дапамагаюць зразумець народ, яго імкненні да самага лепшага ў жыцці.

Актуальнасць выбранай тэмы вызначаецца неабходнасцю аддаць даніну пашаны знакамітаму калектыву, і з кропкі гледжання сённяшняга дня адзначыць яго шлях,уклад у музыкальнае выканальніцтва Беларусі. Асаблівасцю дадзенай працы з'яўляецца тое, што ў ёй свядомая частка адводзіцца характарыстыцы творчасці дырыжораў хору, як непасрэдных «будаўнікоў» калектыву. У сучаснай мастацкай практыцы, на жаль, выканальнікам - дырыжорам адводзіцца мала ўвагі. Песня- душа народа, душа невычэрпная і на дзіва багатая. Народная песня перадае ўсе чалавечыя пачуцці і таму яна найвялікшая жыццёвая каштоўнасць. І галоўная задача кіраўніка калектыву з'яўляецца прапаганда такіх песень, ён як мастак-ювелір аграньвае яе самастойнай апрацоўкай і даносіць да слухача цудоўны твор народа, перш за ўсё - да моладзі. Інтэрпрэтацыя дырыжора- вынік крапатлівай падрыхтоўчай работы - па-мастацку рэалізуецца кожным музыкантам калектыву, які становіцца актыўным выканаўцам агульнай задумы кіраўніка. Таму разглядаючы выканальніцкую працу дырыжора нельга рабіць гэта адасоблена ад хора.

Нацыянальны народны хор - калектыў беларускі, і ў аснове творчасці ляжыць беларускі фальклор. Разам з тым у канцэртныя праграмы ўключаны кампазіцыі, песні, танцы народаў рэспублік бліжняга замежжа. Інтэрнацыянальная сувязь мастацтваў - залог іх дальнейшага агульнага развіцця. Зразумела, музыка кожнага з народаў адчувае пэўны ўплыў з боку музыкі суседзяў. У нашай краіне, дзе ўсе народы складаюць адзіную дружную сям'ю, такое ўзаемадзеянне культур, у прыватнасці - музыкі, спрыяе далейшаму развіццю мастацтва рэспублік бліжняга замежжа.

Калектыў з'яўляецца адным з самых яркіх з'яваў прафесійнага харавога мастацтва ў Беларусі, а творчасць - сапраўднай творчай лабораторыяй,дзе беражліва сабіраюць і захоўваюць нацыянальную спадчыну беларускага народа.

Мэта працы- раскрыць гістарычнае станаўленне калектыву і выканальніцкую працу яго кіраўнікоў.

Задачы працы:

- разглядзець і вызначыць гістарычныя асаблівасці ў станаўленні калектыву.

-вызначыць стылістычныя ,выканальніцкія асаблівасці кіраўнікоў калектыву, спосабы, якімі яны дабіваліся гучання хору.

- абазначыць станаўленне і выбар рэпертуару- неад'ёмнай часткі выканальніцкага працэсу.

-раскрыць праблемы калектыва на сённяшні дзень.

Дадзеная праца заснавана на вывучэнні, азнакамленні літаратуры, артыкулаў, прысвечаных калектыву і яго дырыжорам, інтэрв'ю з удзельнікамі і кіраўнікамі хору.

РАЗДЗЕЛ 1. ГІСТОРЫЯ ЎЗНІКНЕННЯ І СТАНАЎЛЕННЯ ДЗЯРЖАЎНАГА АКАДЭМІЧНАГА НАРОДНАГА ХОРУ БССР

1.1 Хор Падлесся

Структура часткі:

-задумка Цітовіча стварыць самастойны калектыў;

- рэпертуар хору Падлесся;

-творчы шлях самадзейнага калектыва.

Гісторыя ўзнікнення хору вёскі Вялікае Падлессе дастаткова цікавая. Аб гэтым сведчаць успаміны жывых свядомцаў развіцця калектыву. А пачалося ўсё тады, калі Г.І. Цітовіч яшчэ быў студэнтам біялагічнага факультэта Віленскага ўніверсітэта. Для навуковай работы ён пачаў збіраць гербарыі. Падарожнічая па Беларусі Г.І. Цітовіч зацікавіўся песеннай народнай творчасцю, і тады ён пачаў збіраць народныя песні.

У 1932 годзе разам з выдатным прафесарам Казімірам Машынскім і вядомым украінскім фалькларыстам-музыказнаўцам Філарэтам Калэсам Г.І. Цітовіч ўпершыню выехаў на Палессе. Аднойчы падарожнічая Генадзь Іванавіч пападае ў вёску Вялікае Падлессе. Там ён праслухаў месцовы хор, які спяваў у чыста народнай манеры. Генадзю Іванавічу было адразу зразумела, што перад ім сапраўдная крыніца народнага мастацтва і што менавіта тут яго чакае цікавая творчая праца. З таго часу і пачалося цеснае і сталае супрацоўніцтва з калектывам, які з'явіўся для яго своеасаблівай лабараторыяй народнай творчасці. На той момант Генадзь Іванавіч запісаў некалькі цікавых песень, сярод якіх асабліва спадабалася “А ў лесе на дубочку”…

Але самае цікавае пачалося ў 1939 годзе, калі Г.І. Цітовіч прыехаў працаваць у Баранавічы адказным рэдактарам на радыё. На той момант ён яшчэ больш актыўна пачынае займацца папулярызацыяй беларуская народнай песні, арганізуе на радыё канцэрты беларукай музыкі, прыцягваючы гэтым прафесіяналаў і аматараў,наладжвае перадачы пра народную творчасць. Неўзабаве адбылася паездка ў вёску Вялікае Падлессе, ад якой засталося велізарнае ўражанне: аўтэнтычныя спевы працягвалі жыццё ва ўсёй яскравасці жанравага і стылявога багацця і прыгажосці арыгінальнага гучання. Як прафесіянал музыкант- этнограф Генадзь Іванавіч адразу зразумеў ступень мастацкай дасканаласці і каштоўнасці гэтага феномену,а як практык убачыў вельмі прывабную перспектыву харавога дырыжора. Такім чынам, ідэі сучаснасці можна было аб'яднаць з ідэяй захавання чысціні традыцыйнага песеннага арыгінала.Аднак галоўнай задачай перад Генадзем Іванавічам было захаванне этнаграфічнасці вясковага ансамбля, а не стварэнне сучаснага калектыва…

Наступны яркі момант быў пачатак 1940 года.У гэтым годзе адбыўся агляд мастацкай самадзейнасці, пасля чаго падляшан уключылі ў склад дэлегацыі першай дэкады беларускага мастацтва ў Маскве.У рэпертуар была ўключана песня “Рэчанька”, якую Г.І. Цітовіч запісаў на Гродзеншчыне. З таго моманту песня стала мастацкай эмблемай спачатку падлескага, а потым і Дзяржаўнага народнага хору. У Маскве хор выступіў на “ура”. У якасці падарункаў спевакам выдалі боты , а песні запісалі на грампласцінку*. Але потым пачалася вайна, жыццё заставіла спыніць дзейнасць калектыва…

Г.І. Цітовіч вяртаецца ў вёску адразу пасля яе вызвалення і пачынае аднаўляць хор. Ён сутыкаецца з праблемай укамплектавання калектыва- не хапае мужчын. Але ўжо праз 2 месяцы дзейнасці хор выступае з канцэртамі ў шпіталях каля Слоніма, Ваўкавыска, Пінска, Лунінца. Водгукам на ваенныя дзеянні ў рэпертуары з'яўляюцца партызанскія песні- “Балада пра партызанку Галіну”, “Нам прыслала Масква падкрапленне” і інш.

Адразу пасля 9 мая 1945 года хор зноў выступае ў Маскве.Водгукі сведчаць аб тым, што калектыў выклікаў вялікае ўражанне. Адразу пасля вяртання з Масквы Г.І.Цітовіч спрабуе працаваць з Маладзечанскім ансамблем,аб'яднанным з палескім( Мазырскім), але ён разумее,што у такім выглядзе калектыў страчвае адзінства і непаўторнасць стылю. І тады Г.І. Цітовіч вырашае вярнуцца назад у Палессе. Хор вяртае свой творчы выгляд. У хуткім часе калектыў выступае з канцэртамі ў Вільнюсе, Луцку, Дубне…

1.2 Шлях ад самадзейнага да Дзяржаўнага акадэмічнага народнага хору РБ імя Г.І. Цітовіча

У гэтай частцы работы разглядзім такія пытанні:

- Станаўленне калектыву

- Састаў хору

- Рэпертуар калектыву

- Галоўныя стылістычныя напрамкі

- Творчая дзейнасць калектыву

Дзяржаўны акадэмічны народны хор Рэспублікі Беларусь імя Г.І. Цітовіча быў заснаваны ў 1952 годзе на аснове хору вёскі Вялікае Падлессе( БССР, Брэстская вобласць). Першым кіраўніком калектыву стаў Генадзь Іванавіч Цітовіч - харавы дырыжор, фалькларыст, этнограф, народны артыст СССР,- лаўрэат дзяржаўнай прэміі БССР.

З першых гадоў свайго існавання мастацкі калектыў трывала стаў на ногі, але арганізацыя новага праекту сутыкнулася з вялікімі цяжкасцямі. Самабытнасць творчага аблічча беларускага народнага хору патрабавала ўважлівага дыферэнцыяв...